Nekazariya

Iraola, V.

 I

 Bostortzaz edo aitzurraldiaz

 nekazalea mendean dago,

 zeñek otordu eskasa ondo

 irabazitzen dutela nago;

 doakabeak dirade oraiñ;

 doakabeak ziran lenago,

 bildoch goseak belar samurra

 arkitutzean, beziñ nayago

 dute nekea, ala kupira

 merezi dute zerbait geyago.

 Mendearen gisa gaitzik gabeak

 dirade beren usariyuak,

 izpirik ere gorroto gabe

 egiyazkuak pentsamentuak;

 biyotz paketsu goza betea,

 neurrigabeko sentimentuak.

 lur gozakaitza arro eziñik

 beti nekeak azpiratuak...,

 ¡eztakit nola ibar, negarti

 ontan ez diran mirarituak!

 Likurta nola jayotzen zayon

 krabeliñ eder apainduari,

 prestutasuna, umilkeriya

 ala jayotzen zayo berari;

 alperkeriyaz ezdiyo uzten

 naiz logabetu egiteari,

 zudidian augaritzea,

 zelayan ere basoan ari,

 amoriyua bioez gordeaz

 fedez elizan batuzanari.

 Bigunki eta guztiz maitaro

 nola goitutzen diran ur meak

 ala animan  utsirudiak

 goitutzen ditu bere semeak;

 pozalditsuak diradelako;

 diradelako azken gabeak;

 loraz jazten dan udaberriya

 baña geyago goza beteak

 aztu aziyaz basoetako

 nekazariyen aitzur nekeak.

 Erriyan diran gozaldetikan

 alderaginda, seme lurtarra,

 zelai baratzak ugaritzeko

 batzen du beti duen indarra;

 edertutzen da inchaur, gaztaña;

 sagar, udare, ginga,goiztarra,

 apaiñ jantzi du ta chukunkiro

 beraren jayot-eche sar sarra...

 eche jabeak opa lezake

 onla landutzen duen maiztarra.

 Kejarik gabe menderatua

 bere betiko nekeko lanaz,

 eguzki sutsu t'elur lumaren

 otz beroizak maiz eramanaz,

 damu gaberik esperantzaren

 asnaz eztitsu onak eranaz;

 besabez lurra muturkatzen du

 nagitasunez jira emanaz,

 noizik beiñ bere uztartuari

 sosegu ,aundiz "aida" esanaz.

 Utzirik arrats bakar illuna

 baso, chara ta zelai kontuan,

 nekazariya allegatzen da

 bere baserri jayotakuan;

 emazte obe-gabeak gero

 afarichua prestatakuan,

 ipintzen dira mai chiki baten

 jiran guziyak poza gozuan,

 errezo onak lenaz eginda

 gero jateko pake santuan.

 Epeltzen ditu egur igarren

 suak, sukalde choko chuluak,

 ezditu artzen aur maitagarri

 pocholo musu gorriyak luak;

 amak sartuaz esne gañadun

 nasi gabean zopa taluak,

 kalderiñatik ondo beteaz

 beren zurezko erretilluak,

 ¡zer gozoz artzen dituzten zeren

 diraden ango erregaluak!

 Illobachuak alki ñabarran

 ala oituak diran bezela,

 aitonen kontu Jaungoikuak

 fedez entzuten isil daudela;

 diranetatik chikichuena

 belaun, gañean berak duela,

 arreta biziz zorrotz begiyak

 aitonen gana daukazkitela,

 arren pozgarri bigaldutako

 aingeruchoak diruritela.

 Animaraño ziñez sarturik

 kontucho samur aitanarenak,

 jaikitzen dira alkichotikan

 arreta aundiz lenaz zudenak

 gurutzetu ta muintzen dituzte

 esku aiton ta gurasoenak,

 Jaungoikoaren lege santuak

 aiñ sustraituak daukazkitenak,

 gabonak fedez gero emanda

 lotaratutzen dirade denak