Dama eta lorea. (Ipuia)

Artola, Ramon

 Lorerik ederrena

 baratza guziyan,

 arkitzen zala erdi-

 gordea sasiyan,

 damak zion eskuba

 luzatu berari;

 era bereganatu

 eziñikan ari

 zala, zion bañan len

 loreari eldu,

 sasiyak zion esku

 polita odoldu:

 eta arkitzen zala

 erdi negarrean,

 gertaturikan bere

 aita orduban an,

 galdea egin zion;

 negarrez zer zuben;

 eta eranzun-jauna,

 kutiziz nai nuben,

 egin sasiyan daguen

 lorearen jabe;

 eta miñ arturikan

 gelditu naiz gabe.

 ¿Zertan landatu zuben

 arantza tartean?

 ¿librean zergatik ez

 bestien artean?

 -nik ez nuben landatu,

 esan zion aitak;

 sasiya bizi-leku

 autu zuben berak.

 -¡Ai zer tokiya zuben

 autu bizitzeko!

 eranzun zion, grazik

 erakutsitzeko:

 librean egon balitz

 bestearen gisan,

 zori onaren jabe

 bear zuben izan,

 nik nere apaingarri

 artuko bainuben,

 eta dantza lekura

 eramango nuben;

 non salan milla argi

 ederren erdiyan,

 perlaz apaindutako

 urrezko gurdiyan

 erregin bat gertatu

 liteken moduban,

 nere lore ederrak

 argituko zuban;

 begi guziyak ziran

 izango beretzat,

 eta grazi bereak

 ongarri neretzat,

 ala, an ederrena

 nola zan izango,

 lorien erregiña

 zala zan esango.

 -Bai; esan zion aitak,

 ala izango zan:

 erregin baten gisan

 maitatuko baizan:

 bañan argituko zan

 urrengo eguna,

 non, etzan gertatuko

 gaba bezin ona:

 orriyak zitzaiozkan

 asiko legortzen,

 eta indarrak joanik

 lurrera erortzen,

 urrengo egunean

 maskaldurik bera,

 ichura gaiztoan zan

 joango ankapera;

 eta segirukoan

 eder dagona gaur,

 baztarren batean zan

 ikusiko zimaur:

 bada ¿ez aldu obe

 bizi or sasiyan,

 eraso beldur gabe

 jaunaren graziyan?

 inbiri gabe, bestek

 inbiriatuba,

 amets gozoz laztantzen

 dubela zeruba,

 egunaren sentiyan

 intz presko eztiyak,

 kentzen dizkala bere

 egarri guztiyak,

 eta gero segiran

 berriz eguzkiyak,

 zabaltzen diozkala

 kolkoko orriyak:

 ¿ez aldu obe orla

 goititu buruba,

 erakutsiyaz bizi

 bide seguruba?

 -tristeturikan oek

 aitzeaz alaba,

 esan zion aitari

 aita, ibai, ala da!

 ...................

 Onek erakusten du

 dabillena zoro,

 ez dala modu artan

 biziko luzaro;

 eta obea dala

 erokeri gabe,

 egitea bizitza

 berdin baten jabe.