Baserri zakurra (Ipuia)

Artola, Ramon

 Ongi bizi zalarik

 bere baserriyan,

 aitzen zuben zer nola

 ziraden erriyan;

 chit gaizki ikusiyak

 zirala katubak,

 eta zakurrak berriz

 oso maitatubak.

 Oek nai eran libre

 zirala ibiltzen,

 bat bakarrik etzala

 gazterikan iltzen.

 Zer jana berriz nonai

 billatutzen zala,

 itz batez, an ezeren

 paltikan etzala.

 Oek guziyak joanik

 belarriyetara,

 egun batez zan bere

 echetik atera:

 eta egonik bide

 denari begira,

 abiatu zan jaisten

 menditik errira.

 Ontan asi ta sarri,

 zijoan bidean,

 billatu zuben zekor-

 zanko bat lurrean;

 eta usai egiñik

 puska eder ari,

 esan zuben:-eztet nai

 nik au jaten ari;

 erriyan egingo det

 nere otorduba,

 allegatzen danean

 jateko orduba.

 Gero topatu zuben

 zerri-belarriya,

 eta ez izanikan

 ain puska larriya,

 esan zuben:-au bañan

 gauza obea, len

 eztet jan, eta nuan

 errira lenbaitlen.

 Onela allegatu

 zanean bertara,

 ibilli zan begira

 alde denetara;

 bañan nola etzuben

 zer janik billatzen,

 asi zan dendetan ta

 tabernetan sartzen.

 Oetako batean

 egonik usainka,

 artu zuben platera

 batetik lukainka;

 bañan ikusirikan

 lan artan mutillak,

 makillazoz berotu

 ziozkan kostillak.

 Andikan karrasika

 irtenik igasi,

 beste denda batean

 zan sartutzen asi:

 an berriz topaturik

 katu bat aundiya,

 kendu zion zarpazo

 batekin begiya,

 eta chiliyoz zuben

 denboran aldendu,

 borroka ziyon beste

 zakur batek eldu;

 zeñak sarturik gogor

 bere letagiñak,

 aztu erain ziozkan

 lenagoko miñak:

 bada bizirik bazan

 irtengo argandik,

 bestek libratu zuben

 eta joan zan andik.

 Ala porrokaturik

 guziya erriyan,

 aurrera zan bizitu

 izan baserriyan.

 ................

 Au da gure artean

 gertatu oi dana:

 degun dena charra da,

 ona besterena;

 urrutiko inchaurrak

 izanik amalau,

 beretara joatean

 gertatzen dira lau.