Arrosa gorriak
J.L. Tinoco
J. Niza
M. Alegre
euskaratzailea:
Arantxa Arrizabalaga
Maiatzean jaio nintzen
arrosen hilabetean, diote,
agian horregatik arrosaz neure lorea egin nuen
—sinbolo bat—
nere buruarentzat bandera mota bat
eta urtero
maiatza iristean
edo zehazkiago maiatzaren hamabia
goizeko hamarrak eta laurdenetan
—ni jaio nintzen ordua—
amak nere gelako atera irekitzen zuen
musu batez esnatu
eta arrosa gorri sorta bat ipintzen zuen ontzi batean
hitzik gabe
bere eskuek soilik, arrosak konpontzen
irriz eta samurtasunez betetako isiltasun harrigarri hura ofiziatzen zuten
Garai hartan eguzkia nere leihoan bertan jaiotzen zen.
Leihoa irekitzen nuen:
aurrez, enparantza
ijitoen enparantzako zuhaitz zaharra
Maiatza iristean leihoa irekitzen nuen
eta ijito karroza eta ke usain horretaz mozkortzen nintzen
eta nere leihoko bidai guztien haizea arnazten nuen
munduko hiriburua
bide guztiak hasten ziren enparantzari begiratuz.
Eta dena zihur zegoen garai hartan
edo behintzat
ezerk ez zuen erremediaezinaren zaporea
ez eta nere izebaren heriotzek.
Denbora luzez argazkietan eta lorategian jarraitu zuen
magnolioen itzalean bordatuz
etxean zehar zebilen
eguneroko hots txikietan
pixkanaka pixkanaka
nere izeba lehen eseritzen zen aulkian orain eseritzen
ziren ausentziekin nahastuta joan zen arte.
Eta beste egun batean
betikotasun gainean ezarrita
dena betirako zihur balego bezala
begi askok nere loa zaintzen
batzuetan ameskaiztoak nituen gauerdian urduri esnatuz
nazirudien zerbait puskatzear zegoela
eta orduan nere hotsa: ama!
eta segituan, hots horrek, hain gozoa lasaia nere baitan sarturik
fantasmak bidali egiten zituen
eta berriro nere gela zen
nere etxeko epeltasun gozoa
samurtasunaren gailurrean.
Ez zegoen poliziarik garai hartan
inork ez zuen nere loaren lasaitasuna lapurtuko
inor ez zen gauerdian etorriko ni eramateko
nahikoa baitzen nik deitzea: ama!
eta segituan ahots horrek, hain gozoa
fantasma bidali egiten zituen
eta berriro pakea zen.
1963.go maiatzean espetxean nengoen
batzuetan gauerdian
garrasi batek nere buruko
—nere bizitzako ere esango nuke—
ardatz nagusiak lehertzen zituen
eta izerditan esnatzen nintzen
minberatua
arratoi batek —beldurrak agian? urdaila marraskatuko balida bezala
Eta alferrik deitzea
Non zegoen lehen loa bere lekuan nere baitan pakea eginaz
berripintzen zuen ahots hura?
Eta non esnatzea festa bat zen maiatzaren goiz haiek?
Non zegoen samurtasuna?
Non nere bizitza?
1963.go maiatzean espetxean nengoen
lo egiten nuen
—nola esango nuke?—
minutu bakoitzaren gainean esna
erremediaezina ikasia nuen
nere baitan zerbait betirako puskatu egin zen
betirako?
Zer esan nahi du betirakoak?
Alferrik deitzea,
bakardadea fisikoki ikasia nuen
nahiz eta norbaitek aldameneko gelan
—nere herriko ahots urruna balitz bezala— «Aurrera!» esan
Ni, lehenbiziko aldiz,
fisikoki bakarrik nengoen nere ametsaren barruan
batzuetan nere buruko ardatz nagusiak lehortzen zituen garrasiz
betetako ametsaren barruan.
Non zegoen fantasmak kanpora bidaltzen zituen ahots hura?
Eta ikaragarria zen bihar gabeko goiz hura
hormez, mailaz, garrasiz, galderez egindako errealitate zuri eta hotz hura
nahiz eta aldameneko gelan, norbaitek
—hatzez horman joaz esan: egun on!—
Ikaragarria zen zazpi pausoko luzera eta zabalera zuen
inguru estu hartan esnatzea
hain arrotza hain minberagarria
Ameskaiztoen uneak bezain arroz eta minberagarria
esnatzeak errealitateak ez zuela ameskaiztoa desegingo egiaztatzea baitzen.
Nahiz eta nere hatzek hormak joaz, burua altxata,
«egun on!» erantzun zezakeen gizon hari berriak bidali.
Ikaragarria zen maiatzean esnatzea
zihur jakinaz hamabian nere ama ez zela gelan sartuko
nere kopeta musua eta nere hogeitazazpi urteen gainean arrosa gorriak utziz
Agian Zoriontasunari uko egin beharko zaio Zoriontasuna lortzeko?
1963.go maiatzean espetxean nengoen
Bakardadea ikasia nuen
Baita ere gure indar guztiekin oihuka dezakegula
gauerdian esnatzean garrasi bat buruan eta arratoi bat
—beldurra agian?— urdaila marraskatuz,
inor, inor ez dela etorriko gure baitan pakea berripintatzera
eta orduan jakin daiteke gizon baten ardatz nagusiek iraungo duten
zeren, bakarrik zure ahotsak, lagun
erantzungo gauean zure deiadar torturatuari.
Eta ordu horretan
ordurik bakartiena
hortzak estutzea, horman kolpe bat ematea eta zigarro bat piztutzea lortzen
baduzu
zure barruko zokonagoan bakardadearekin geratzea lortzen baduzu,
zer alaitasunez,
zer harrigarrizko alaitasunez erantzungo duzu hurrengo goizean: «Egun on!»
nahiz eta ikaragarria izaki maiatzean
zazpi pausoko luzeera eta zabalera duen
inguru hotz eta zuri horretan esnatzea.
Egia da beste bide batzu aukera ditzakegula
baina, beste biderik aukera nezakeen?
Lasai lo egin nezakeen egon nintekeen lekuan
jakinda gauean jotzen duten gizakiak daudela?
Oihu egiten duten gizonak daudela?
Fantasmak nere ametsean sartuta zeuden
samurtasunaren gailurrean egindako nere etxean indarrez sartuta zeuden
fantasmak nere herriko jabeak ziren
eta bat batean, gauerdian etorriko balira eta nik hotsegingo banu:
«Ama!»
nere amaren ahots gozoak
ezingo zuen ezer egin haien aurka.
Nere lana zen
zapalkuntza ezin jasan dugun guztion lana
nik inoiz ez nuen zapalkuntza jasan ahal izandu!
Agian beste biderik aukera nezakeen?
Horregatik
1963.go maiatzean ni espetxean nengoen,
hau da,
nolabait, nere lekuan nengoen...!
Hamabian ez nintzen nere amaren musuaz esnatu.
Goiz hartan,
ezin dut ziurtasunez esan ez bainuen ordularirik
baina agian hamarrak eta laurdenetan,
—ni jaio nintzen ordua—
gartzelariak atea irekirik nere amaren eskutitz bat —irekita jadanik— eman
zidan
eta bortxatutako eskutitzaren barruan zetozen orriak zabaltzean,
arrosa gorri baten petalo gorri bat
—odol malkoa balitz bezala—
nere gelako lurrera erori zen.
