Itzuli dira elaiak
Unamuno, Miguel de
Itzuli dira elaiak
(berezko gauzak beti itzultzen dira):
orriak zugatzetara,
edurrak gallurretara.
Itzuli dira elaiak;
ertzia ez dana itzuli egiten da,
etenbako osteratzea da Izadia
legeen buru-gaillur.
Itzuli dira elaiak;
¿Ikusten zelan guztia itzultzen dan?
Billutsik eguzkitara sorturiko dana
agor-eziñeko iturburutik;
asmoren batena izan ez danaren
muzkin mengela.
Itzuli dira elaiak,
¡Neurri goragarria, etenbake lege bakarra!
¡Urtea aapaldi bat da
betiereko abestiarena!
Dana itzultzen da, zalantzik ez izan, dana da itzultzen,
iltzultzen da bizitza,
itzultzen da eriotza!
¡Sustraiak lurrean daukan dana
itzuli egiten da alako batean!
Itzuli egin dira elaiak
eta, kolkora, lengo lei berberak itzultzen dira!...
Orain ulertuko dozu bizitzan
"beti" orrek esan nai dauzkuna
Esan nai dau itzultzea, neurria,
itsasoaren abestia arkaitzetan;
olatua bada atzeratzen
etorriko da, ba, etortea danetarikoa da
Izatasuna duan oro itzultzen da,
eta, bakarrik da galtzen
gizonen iñakin izuna dana;
bere amarruak, asmakizunak, legeak...
Itzuli dira elaiak,
beraiekaz itzultzen dira... ¡beti!
euren txilio alaiz aizea astintzen dabe
eta, eriotza, euren itzuli-mitzuli azkarraz
arratsberan
bizia artzen dabela dirudi
Ez dira atsedentzen, ez gelditzen; neka-eziñak
euren oiñak ezertarako nai dabez?
Naikoa dabe curen egoakaz,
zerutar izakiak.
Azkenaren keraz, ianbozko neurriaz,
euren egadaren neurtitz biziak euntzen dabez,
txilioka alaitasuna
bizirik sentitzeagaitik...
mende joanetako berberak,
datorren urtekoak,
gure arbasoek ikus izandakoak egazean
euren bekoki ganez
ta, euren ganetan gure illobak
ikusiko dabez baita baltzik eta arin.
Itzuli dira elaiak
iltzen ez diran aideko izakiak
-ilda nork ikusi izan dauz?-
Bizitzaren aldarrikariak, maitari zintzoak
uztaro egun luzearenak
¡itzuli dira betikoak!...
¡Elai ezilkorrak,
izate sendozko egadun semeak,
uztatzearen eta matsbatzearen aldarrikariak,
mezulari zerutarrak,
ondo etorriak izan gure zerura,
zuek... betikuok!
