Balentin Berriotxoa
Xenpelar
1
Milla zortzireun irurogeita
au zazpigarren, urtia
Kristo zerutik jetxi zanetik
oneraņo bitartian:
iru obispok pasatu duten
martiriyuaren fuertia,
penagarriya izanda oyen
munduko errematia.
2
Baten bizitza kanta dezadan
au da bigarren bertsoa,
Elorrio'ko naturala da
Balentin Berriotxoa:
aita ta ama Bizkayan daude
semia anill da gaxoa,
salbajietan kunplitu zayo
eriotzako plazoa.
3
Amairu urtetik amabostera
estudiyoak ikasi,
gero aitaren ofiziyoa
erakusten zuten asi:
gogoak zeukan apaiz egin da
nayago zuela bizi,
tormentu gutxi mundu onetan
eztu beregan ikusi.
4
Berrogei urte orain zituen
gertatu balitz bizirik,
ogeita ta zazpi lendabiziko
estudiatzen asirik;
seminario batera joan zan
agotziyan ikasirik,
negarrez nabill aren pausoak
ezin adierazirik.
5
Seminario eder batian
Logroņon apaiz egiņa,
beste guztiak baņan lenago
ikasirik esamiņa;
buru abilla izanik eta
fede santurako fiņa,
negarrez urtu leiteke artaz
akordatuko bagiņa.
6
Ogeita lau urte zituen
etzeukan memori illa,
kolejioko maisuak beziņ
estudiante abilla;
obispo jaunak ezaguturik
juxtua eta umilla,
agindu zuen meza eman ta
erretiratu dedilla.
7
Goizero labak jotzian meza
eman ta konfesiyora,
barau egiņez obra onetan
pasatzen zuen denbora,
pobrerik iņoiz etortzen bazan
eskian atai ondora
bere ogia ari eman ta
deboziyoa gogora.
8
Logroņon meza eman zuen ta
Elorriora etorri,
predikatzen ta konfesiyuan
bere errian zan jarri,
Azpeitiyako San Inaziyon
bixita egin du sarri,
azkenerako arren pausoak
ziraden lastimagarri.
9
Suertatu da gure Balentin
San Inaziyon sartzia,
pentsatu zuen ango padria
adbertenziyan artzia;
nola naizuen Santo Domingok
zeukan jantziya jartzia,
ta fabore egin ziyon
albazuen ekartzia.
10
Ango padriak maite izanik
ipiņi zuan kontuan,
agindu ziyon sartu zedilla
Okaņako komentuan;
bire guziyan eskian joan zan
gabak askotan kanpoan,
bere gorputza azotatuaz
allegatzen zan lekuan.
11
Allegatu zan Okaņara ta
eman ziyoten jantzita,
berak naizuen gorputzarentzat
alako penitentzika:
munduko gauzak guztiyak beti
alde batera utziya,
neke trabaju nai gabietan
artu du pazientzika.
12
Gure Balentin Berriotxoak
egiņ zituen pausoak,
konsideratzen jarri ezkero
dirade lastimosoak;
Beti negarrez Jesusengana
zabaldurikan besoak,
aren biotza konsolatzen du
zeruko usai gozoak
13
Pasiatzera etzan joaten
komentu lagunarekin,
etxian zeukan tertulia ona
errosario birekin:
bere gorputza martirizatzen
azote disziplinarekin,
oraziyoak baliyo badu,
zeruen da Balentin.
14
Bakardadian oneraņo zan
Balentiņen istoriya,
Okaņatikan Manilara ziran
zortzi ministro abiya;
barkuan ere sufritu dute
makiņabat komeriya,
biotza penaz urtu leiteke
ez baldin bada arriya.
15
Okaņatikan Manilaraņo
barkuan bost illabete,
yakiņa dago izango zala
asko leguas aparte,
zortzi ministro oyen artian
au zan sobresaliente,
gure Balentin ango maisubak
obispo nombratu dute.
16
Ango padriak agindu ziyon
eskubidia artzeko,
predikatzen asi dedilla
kristandadian jartzeko;
konfesiyo ta barau egunak
animaz akordatzeko,
pekatuaren mantxa Judasen
kalabozuan sartzeko.
17
Artua jan ta ura erari
arri gaņian lo egin,
beti Jesusi erregututzen
gugaz akordatu dediņ;
kristandadia nai zuenari
konfesiyoak eragiņ,
jakiņa dago salbajiakin
etzeguela atsegiņ.
18
Erreinu artan gobernadore
salbajien nagusiya,
Jaungoikuaren bildur gabia
estranjeriyetan aziya;
Relijiyoko fede santuan
jarri naiduen guziya
agindu zuen plazan kentzeko
ezpatarekin biziya.
19
Garagarren lendabiziko
goizian zirade asi,
arratzerako bost milletatik
etzan granorikan bizi;
Fede santuko kristaubak iltzen
zituenian ikusi,
Balentin bere lagunetara
abiatu zan igesi.
20
Pedro Almato eta bestia
Jeronimo Ermosilla
gero Balentin Berriotxoa
saltatu zan oben billa;
iru obispo juntatu ziran
zeukaten biotz umilla
ayen bizitza laister izan da
martirizatu ta illa.
21
Arrapatuta kate gogorrakin
lutuak zeuden alkarri,
iltzeko eman sentenziya ta
kartzela banetan jarri;
soldadu tropa baten erdiyan
gero plazara ekarri
ezpatarekin lepoak moztu
dizkate lastimagarri.
22
Orretarako eskatu zuten
ordubeteko lekua,
Jaungoikuari egiņ artian
bere ofrezimentua;
gobernadore batek emandu
pena kastidadekua,
iņor oyetaz damutatzen bada
bertan kentzeko lekua.
23
Iru obispo oyen gorputzak
ogei ta lau orduan
iduki eta enterratuak
urrikaltzeko moduan,
Orientalko probintziyan da
Jeudat deitzen dan lekuan
erregutzen det ayen animak
gerta ditezen zeruan.
24
Orra ogei ta lau bertso berri
ejenplo eder batian,
oroipengarri kanta ditzaten
pekatarien artian;
ai nere Jesus eskatzen dizut
graziya errematian,
komeni da ta sartu gaitzazu
Zeruetako atian.