Arrantzalearen bizimodua
Otaegi, Klaudio
Zintzillik dauden zeru argiak
Ez dirade desagertu,
Eguzkiaren urre-errañuak
Ez diralako zabaldu;
Eleiz-ezkillak bere soñuak
Zeruronz alcha ez ditu;
Egunsentiak leio chulora
Kirikikan egiñ ez du.
Enarachoak tellatupeko
Kabietan mutu daude,
Chinpinkului zoragarriak
Aizeakin naastu gabe;
Zerutarrezko agurrik egiñ
Oraindikan ez diote,
Eta ala ere, arrantzalea
Oia lajatzeko erne.
Lijatu ditu oe chuloan
Bere biotzeko puskak;
Lagundu dio emaztechoak,
Prestatu dizkio tresnak,
Otarrechoan paratu dio
Aldituan jan edanak,
Eta an dijoa, arraunarekin
Autsiaz uraren bagak.
Agertu dira Guadalupeko
Arrantzalen Goitargia,
Eta arasego beso zabalik
Dagoan Gurutz aundia:
Biotz sutuaz egin dizkie
Otoitz edo plegaria,
Diradelako pekatarien
Oroitz konsolagarria.
Azaldu dira izurdi pillak,
Eta izerdi patsetan,
¡Arraun mutillak! oju egiñaz,
Dijoaz mauka utsetan;
Zabaltzen dute sarea, baña
Chardiña ustekabetan,
Ondoratu da, igesi doa
Cherkoan artu ondoan.
Sarea ala ta ekin diote
Berri-berriro lanari;
Kanpora doaz estu estuan
Segika izurdiaki;
Eta dijoaz ainbesteraño
Non ez diraden agiri;
Leituko dira, zeren ez dute
Arrai gabe nai etorri.
Baña, ona non zeru azpian
Diran oreak agertzen;
Ona non diran istanpatean
Chimista-gaiez betetzen;
Ona, ona non bendabalaren
Chistu soñuak aditzen,
Leoi pillaren gisa begira
Itsasoa orroatzen.
Ez dek au ezer, dio patroiak,
Zoazte zuen lekura,
Presta zaitezte chukatutzeko
Bazaigu sartutzen ura;
Iza zazute bela chikia,
Iza ta goazen aurrera,
Aingeruren bat egongo zaiguk
Ore tartetik begira.
¡O zer istillu iza-arria!
Geroz ta perill geiago;
Itsasoaren erraiak daude
Geroz eta aserreago!
Bere furian arkaitzak ere
Porrokatu naian dago!
Baña, patroiak, izutu gabe
Orain kopeta beltzago.
Bere begiak zorrotz begira
Datorkion trapasari,
Marro egiñaz lema utsakin
Inchaur azal bat diruri;
Begira ere daude lagunak
Itsas ao zabalari.
Begira norbait ustekabetan
Ote dan iñon agiri.
Baña, alperrik, alper alperrik
Dute laguntza billatzen,
Aen erregu biguñ tristeai
Iñork ez die eranzuten!
Eta, iñondik nola ez duten
Esperantzarik somatzen,
Sukal chokoko oroitzak die
Biotzak erdibitutzen!
Apar utsa da itsas naasia,
Aizea chirimilloka,
Kaio churiak eziñ egonik
Alcha dira chilioka,
Chimistak zik-zak, euria zar-zar
Turmoiak berriz danbaka,
Ore mordoak irudi dute
Itsasoakin laztanka.
Bere ego beltzak zabaldu ditu
Ekaitz arroak airean,
Iretsi naian arkitzen duan
Guzia bere aurrean;
Eta ala ere, burruka dabiltz
Etsi gabe egiñalean,
Arkitu arren elurmendien
Antzeko baga tartean.
¿Nola bat ez da itsas irakiñ
Ori ikusita arrituko,
Moldatu duan ekaitza bera
Aski bada izutzeko,
Arrokatzarrak eta ondartzak
Ere dardarizatzeko,
Eta zintzillik arkitzen diran
Izarrak illundutzeko?
Jendez bete da kaia muturra
Begira itsasoari;
Bi emakume daude zizpiroz
Erregutzen Zeruari;
Ua, para ion, nere biotza,
Dio amak alabari,
Kandelacho bat erosi eta
Ama beti Birjiñari.
¡Nere senarra! ¡nere aitacho!
Nere suerte biurra!
Iskin danetan aditutzen da
Lantua eta negarra!
Eta, egiaz, ez igurtzeko
Perlazko malko bikorra,
Bear du izan batek biotza
Arria beziñ gogorra.
....................
-Baña, Leonchi,-¡ai Andre Grasi
Betor ongi, esan bezala
-Ez det arkitzen motiborikan
Galdutzeko esperantza;
Zer, ¿ez aldute irago izan
Au beziñ denbora gaitza?
Izan bear da Guadalupeko
Amagana konfiantza.-
¡¡Bela!! jendeak dio ajika,
¡Ona urbillean bela!
-Kaio churia...-ez da choria...
-Jaunari nai dakiola...-
Zorrotz jendeak dauka begia...
-¡¡¡Ona!!! ¡¡¡ona!!! ¿ez al da ala
-Egia diok, Pitar, dudarik
Ez nezakek ala dala.-
Laster berri au banatu da ta
Zorionak ematera
Jende guzia pozez beterik
Doa korrika kaiara;
Chalota eta urra aundiakin
Dijoaz besarkatzera,
Gizagaisari lagundu eta
Zer nai duten eskeintzera.
Eta ¿nork ez du izango gizon
Orietaz urrikia,
Gaiendurikan gose egarriak
Gorputza oso bustia,
Ezurreraño sartua otza,
Ubeldurik aurpegia,
Eta katasta, beti zintzillik
Ille batetik bizia?
¿Zeñek ez ditu bene-benetan
Idukiko biotzean,
Orien pena, neke gogor ta
Naigabeak aditzean?
¿Nork maite ez izan orien perill
Aundiak ezagutzean,
Aur gaisoentzat itsasoari
Ogia kendu naiean?
Eta ala ere, bildur gabero
Utzirik alde bat loa,
Ezer izago ezpalitz yo
Bezelase an dijoa,
Balu bezela bere lagunik
Aundiena itsason:
Esan zazute ¡milla aingerua!
¿Ez da au guzia arritzekoa?
Guztiz prestua eta noblea
Baldin badu arrairikan
Premiazkorik ez da izango
Zerbait artu gaberikan;
Eta bizia ere azkenik
Eskeñiko du pozikan,
Barrenta badu itsas tartean
Anaien bat arriskoan.
Bere zañetan sentitutzen du
MARI aundiren odola;
Aren gisa da lagun tartean
Paketsua ta leiala,
Baña itsaso zabal naasian
Azkarra ta chit abilla,
Arranotzarra ekaitz denboran
Ore tartean bezela.
Ez du sentitzen kutizirikan,
Beti franko ta jostallu,
Pasa dituan sufrimentuak
Agudo aztutzen ditu;
Eta kolpeak sua itzaltzen
Duan chardiñ zar bat badu,
Iru edo lau baso sagardo
Edan ezkero kontentu.