Calderon aundiari, bere bigarren eunteko mugaldian
Manterola, Jose
I.
Amets bat zala-bizitz au, -zion,-
Errañu utsa gure usteak,
Irudipen ta zorabioa
Munduaren gora-berak;
Engañio ta utsirudia
Lurreko gauza guztiak,
Irudetsiak gure on ta atsegiñ
Ala nola gure penak,
Amets bat oso gure bizia
Ta Amets utsak gure ametsak.
II.
¿Ote dirade ametsak ere
Zure aomen argitua,
Lur triste onetan utzi zenduen
Izen chit oitagitua,
Gaur Españiyak, mundu guziya
Ikusirik arritua,
Zure buruan ipintzen duen
Erramu urrezko korua,
Eta emen bian zureganunzko
Senti oi dan mireskua...?
III.
Ez, ez; ez dira oyek ametsak,
Ez da au ez irudipena,
Begira zazu, aditu zazu,
Drama-asletan onena,
Pozez beterik, oso arriturik,
Deadartzen zaute lenena,
Eta urrezko egal ederrez
Jantzirik jainkosa omena,
Mundurik-mundu, erririk-erri
Darama ariñ zure izena.
IV.
Gudari ona, apaiz obea,
Izkribatzalle bikaña,
liomedi-asletau gaiñ-gañekoa
Beste bat ez beziñ aña,
Ez da arritzeko, ez miresteko,
Arkitzia gaur España
Zoraturikan, ikusirikan,
Mundu guzia aiñ apaña,
Askidatzeko zuri zor dizun
Omen eder ta izengaña.
Ez eta ere emen bakarrik
Festa eder oek ez dira,
Erri guziak elkarturikan
Zure omenaren argira
Onrasko leyan famatzen dute
Zure argidotar kondaira,
Ta irakurririk liburu eder
Munduari emanak jira,
Zuro irudi gurgarriari
Danak daude gaur begira.
VI.
Ara Parnaso mendian ere,
Musa-andreen bizitzan,
Apolo jaun ta bere semeak
Elkartzen diran lekuan,
Lope de Vega, Tirso, Moreto,
Breton, Avala, Montalvan,
Shakspeare, Corneille ta beste geiago,
Danak pozez bildurikan,
Kenduaz beren koro ederrak
Jartzen dizkizute oñetan.
VII.
Bada naiz Jaunak Lope-ri eman
Ugaritasun aundia,
Tirso-ri iori gozitz ederrak
Eta ziadi argia,
Rojas, Moreto ta beste askori
Aditz ederreen doala,
Bakar-bakarrik eman zizkizun
Andizki ain arrigarria,
Paregabeko gaintondoa ta
Iztunde zoragarria.
VIII.
Doai oekin igo ziñaden
Odoiak ikutseraño,
Egazti artean oi dan bezela
Arranoa zeruraño;
Igo ziñaden, ego sendoaz,
Iñor ez zan lekuraño,
Ta argatik zure oroitz ederra
Garbi bizi da gaurdaño,
Ta biziko da munduba mundu
Izan dediñ arteraño.
IX.
Bai, baliteke, izan liteke,
Ametsa dela biziya,
Izan liteke munduba ametsa,
Ametsa ere guztiya,
Baña zerutik, zauden tokitik,
Baldin bada ikusiya
Zure omenean gaur egiten dan
Otsandi zoragarriya,
Ez dezu esango ametsa dala
Irichi dezun gloriya.
X.
Mundu guziyan entzuten dira
Kantu ta musika ederrak,
Izkuntz denetan otseztitutzen
Zure tan arrigarriak;
Ta Españatarrai elkarturikan
Erri arrotz bakanenak
Koru eder ta dizdizariak
Zillarz ta urrez egiñak
Dakazkite gaur galaitutzeko
Zare buru ta kopetak.
XI.
Leku danetan gaur ageri da
¡O izkribatzalle argia!
Erramu ostoz apaindurikan
Zure tallunz gurgarria,
Ta Gades-tikan Tiber-eraño
¡Au gauza miresgarria!
Zeru ta lurrak, erakutsiaz
Dizuten borondatia,
Batetan danak esaten dute
Calderon, zerala aundia!
XII.
Nik ere bada, naiz izan arren,
Biurzari oso motza,
Nairik euskaldun izena eta
Gure arrigarrizko izkuntza
Ager ditezen zure festetan,
Suturik nere biotza,
Egiten dizut itz-neurtu oen
Amoriozko eskeintza:
Ar zazu, bada, Calderon ona,
Euskaldun baten oroitza.